NFT yani tam adıyla Non-Fungible Tokenlar (takas edilemeyen), varlıkların sahipliğini temsil eden eşsiz dijital sertifikalardır.
NFT Nedir, Nasıl Üretilir, NFT’ler Nasıl Alınır?
NFT’ler 2020 yılından sonra popülerleşmiş olsa da, fikrin temelleri 2013 yılına kadar dayanmaktadır. Ancak ilk kararlı NFT yapısı 2017 yılında Ethereum üzerinde geliştirilen ERC-721 protokolü ile oluşturulan Cryptopunks projesidir.
NFT teknolojisi varlıkların blockchain üzerine mülkiyet hakkının tanımlanmasıdır. Bunu basit ve somut bir örnekle açıklamak gerekirse bir evin tapusundan bahsedebiliriz. Oluşturduğunuz bu tapu sayesinde o evin size ait olduğunu ve sahipliğini kanıtlayabilirsiniz. Bu tapuyu o anda yalnızca siz oluşturduğunuzdan sonradan aynı tapu bir başkası tarafından kopyalansa bile orjinal ve geçerli olmayacaktır.
NFT kavramında da geçen Non-Fungible ifadesi nedir ve neden önemlidir daha detaylı bir şekilde bunu inceleyelim.
Fungible Token ve Non-Fungible Token farkı nedir?
Fungible Token, takas edilebilir varlık anlamına gelir. Fungible Token’lar aynı değeri taşıyan farklı token’lar ile takas edilebilir veya toplam değeri aynı olan daha küçük parçalara bölünebilirler. Gerçek hayatta kullandığımız Türk lirası, dolar ve altın gibi fiziksel varlıklar; dijital dünyada kullandığımız Bitcoin, Ethereum ve benzeri kripto paralar Fungible Token’lara örnektir.
Non-Fungible Token (NFT), takas edilemez varlık anlamına gelir. NFT’ler, blockchain tabanlı bölünemez, eşsiz dijital varlıklardır. NFT’lerin sahip olduğu kendilerine özel dijital imzalar, birbirleri arasında takas edilebilmelerini ve denk olmalarını olanaksız hale getirir. Gerçek hayattaki tablolar, heykeller ve biletler gibi varlıklar ve dijital dünyada ki Cryptokitties, Cryptopunks bunlara birkaç örnektir.
NFT Nedir?
Non-Fungible Token (NFT), en kısa tanımıyla başka bir eşi daha bulunmayan dijital varlıklardır. Koleksiyoner ürünlerinden sanal ayakkabılara, sanal oyun içeriklerinden dijital mülklere, eşsiz olan birçok dijital varlığı temsil etmektedir. NFT, Türk Dil Kurumu tarafından Nitelikli Fikri Tapu olarak türkçeleştirilmiştir. NFT’ler blok zincir teknolojisi kullanılarak, büyük çoğunlukla Ethereum token standartlarıyla üretilmektedir. Ancak kripto para birimlerinin aksine Ethereum’un ERC-20 standardında değil, ERC-721 ve ERC-1155 standartlarında işlem görmektedirler. Non fungible token’a sahip olmak, dijital ortamda var olan bir sanat eserinin veya değerli olduğunu düşündüğünüz herhangi bir şeyin sadece size ait olduğu anlamına gelir. Yani eşsiz bir değeri olan NFT’nin dijital sahibi olmuş olursunuz. Değerli olduğunu düşünerek sahip olduğunuz dijital varlığı aynı şekilde siz de satabilirsiniz. Fiyatı ise kendiniz belirlersiniz.
NFT’leri Değerli Kılan Özellikler Nelerdir?
Eşsizlik: Fungible Token’ların aksine NFT’ler kendilerine has özellikleri sayesinde eşsiz birer varlık olduklarından başka bir NFT ile eşdeğer olamazlar. NFT’ler aynı platformlarda bulunsalar dahi birbirleri ile farklı olduklarından takas edilemezler. Blok zincirdeki 1 bitcoin başka 1 bitcoin ile denktir ya da 10 Türk lirası herhangi bir 10 Türk lirası ile eşdeğerdir. Ancak iki farklı sanat tablosunun aynı fiyata satılması ikisinin eşdeğer olduğu anlamını taşımaz. Sadece o an için ikisine aynı fiyat biçilmiştir.
Entegre çalışmama: NFT’ler yalnızca içerisinde bulundukları platformlarda kullanılabilir. Farklı bir platformda kullanılamazlar. Örneğin, Axie İnfinity (AXS) platformundaki herhangi bir NFT, My Neighbor Alice (ALICE) platformunda kullanılamaz.
Bölünmezlik: NFT’lerin her biri eşsiz varlıklar olduğundan bir bütün olarak değer görürler.Daha küçük parçalara ayrılamazlar. Örneğin, 20 Türk lirası 4 adet 5 Türk lirasına bölünebilir ve değerini kaybetmez. Ancak bir sanat tablosunu 2 parçaya böldüğümüzde herhangi bir değeri kalmaz. Bir bütün olarak değerlidir.
Doğrulanabilirlik: NFT’lerin akıllı kontratlar üzerinden piyasaya sürülmesi ve alınıp satılması sayesinde bütün işlemler blockchain sistemi üzerine kaydedilir. Kaydedilen veriler değiştirilemez veya silinemez. İşlemler blockchain tabanlı olduğundan herhangi bir üçüncü taraf doğrulamaya ihtiyaç bulunmaz. NFT’nin önceki sahiplerinden üreticisine kadar izi sürülebilir. Ürünün sahte veya kopya olup olmadığı kontrol edilebilir.
NFT Nasıl Yapılır, Oluşturulur?
Kendinize ait bir sanat eserini, bir içeriği, bir fikri ya da kullanım hakkına sahip olduğunuz bir eseri NFT’ye dönüştürüp satabilirsiniz. Bunun için bir Web3 cüzdanına ihtiyacınız bulunmaktadır. Metamask bu Web3 cüzdanları arasında en popüler olanları arasındadır. NFT yapıp satmak istediğiniz içeriğe sahipseniz ve cüzdanınızı açtıysanız, geriye kalan tek şey cüzdanınıza işlem ücreti miktarı kadar para yüklemek ve markette listelemek olacaktır. İşlem ücreti, seçtiğiniz blockchain’in (Ethereum, solana, avax, polygon en popüler NFT ağlarıdır) o anki yoğunluluğuna göre değişiklik gösterebilir. NFT’lerinizi koleksiyon olarak topluluğa sunabilir ve “mint” işlemi için hazırlayabilirsiniz. Bir diğer seçenek olarak NFT’lerinizi tekil olarak pazara sürebilir ve söz konusu tekil sanat eseri üzerinden kazanç elde etmeyi deneyebilirsiniz. Unutmayın ki bir NFT’den yüksek kazançlar elde etmek için bir arka plan hikayesine, bilinirliğe ve iyi bir pazarlama stratejisine ihtiyacınız vardır. Topluluk, topluluk tarafından duruyurlma ve sahiplenme NFT ticaretini karlı kılan en önemli niteliklerden bir tanesidir.
NFT Nasıl Alınır?
NFT’leri alternatif “NFT pazarları” üzerinden almak mümkündür. Bu pazarlar arasında en popüler olanı OpenSea’dir. OpenSea üzerinden NFT almak için öncelikle bir Web3 cüzdanına sahip olmanız gerekmektedir (metamask vb). Ardından bu cüzdan adresine hangi ağ üzerinden NFT almayı planlıyorsanız o ağa ait yerel para birimini göndermeniz gerekmektedir. Bu para transferi esnasında işlem ücreti için ödenecek miktar göz ardı edilmemelidir. Ardından istediğiniz pazar yerinden desteklenen ağı seçerek belirlediğiniz NFT koleksiyonunu satıl alabilirsiniz. Alım işleminizden sonra söz konusu NFT otamatik olarak Web3 cüzdanınıza blockchain üzerinde tanımlanacaktır. NFT’lerinizin güvenliği için cüzdanınıza ait özel anahtarı kesinlikle üçüncü şahıslar ile paylaşmamanız tavsiye edilir.
NFT Nasıl Satılır?
NFT nasıl alınır bölümünde alım işleminin detaylarını incelemiştik ve sırada satım işlemine ait detaylara değineceğiz. Bir NFT’yi satmak için ya daha önceden bir NFT satın almış olmanız ya da yapmış/üretmiş olmanız gerekmektedir. Aksi halde satış yapmanız mümkün değildir. Eğer NFT sahibi iseniz, bir sonraki aşama olarak OpenSea, LooksRare gibi hacimli NFT platformlarından satış işleminizi gerçekleştirebilirsiniz. NFT satışı için ilgili pazarlarda istediğiniz fiyatta (genellikle taban fiyatının üzerinde olması tercih edilir) bir listeleme gerçekleştirebilirsiniz. Her NFT için satılıkta duracağı zaman aralığını belirlemeniz gerekmektedir. Bu aralık 1 gün ila 1 yıl (ve daha fazla) arasında değişmektedir. Ayrıca NFT’ler toplu olarak da satılabilir. aynı koleksiyona ait 5 farklı NFT’yi tek bir listeleme ve fiyat ile topluluğun huzuruna sunabilirsiniz. NFT satışları eğer gerekli “hype” yakalanırsa milyon dolarlık kazançlar getirebilir. Örnek olarak göstermek gerekirse Beeple öne sürülebilir. Aylarca istikrarlı bir şekilde çalıştığı koleksiyonunu işin sonunda NFT formatına çevirdiğinde karşılığında 69 Milyon dolarlık bir teklif almış ve bu teklifi kabul etmiştir. Bunun gibi bir çok özgün ve bağımsız içerik üreticisinin çalışması NFT piyasasında mevcuttur.
Neden NFT Almalıyız?
Dijital varlık üzerinde yatırımlarını genişletmek isteyen herkes NFT almak için uygun bir sebebe sahip olabilir. Bu teknolojinin geleceğine güveniyorsanız ve gerçekten değer üreten bir proje bulduğunuzu düşünüyorsanız, NFT almak için bir sebebiniz var demektir. Genellikle uzun vadeli yatırımlar için düşünülen NFT’ler, özellikle faaliyet alanlarına ve gelecekte kullanabilirlik seviyelerine göre tercih edilmelidir.
NFT Alırken Dikkat Edilecekler
NFT alırken özellikle sahte koleksiyonlara ve dolandırıcılara dikakt etmekte fayda var. Web3 alış verişlerinde güvenlik her şeyden önce geliyor ve bu noktada tercih ettiğiniz NFT pazar yerinden, almak istediğiniz koleksyiona kadar her şeyi detaylıca araştırmanız siz değerli kullanıcılar için çok yararlı olacaktır. Genel olarak kısa vadede yüksek kazanç vaat eden hiçbir coinin veya NFT’nin araştırma yapılmadan anılması tavsiye edilmez.
NFT’lerin Kullanım Alanları Nelerdir?
Birçok alanda soyut ve somut öğeleri temsil eden NFT oluşturulabilir. Bu yüzden kullanım alanları ve amaçları çeşitlilik göstermektedir. Şu an için bilinen popüler kullanım alanları şunlardır:
- Sanat eserleri
- Koleksiyonlar (kart, moda, avatar)
- GIFler ve videolar
- Müzik (Ses dosyaları, albümler, konser biletleri)
- Oyunlar (Axie İnfinity, Alien Worlds, Zed Run)
- Spor (NBA Top Shot)
- Alan isimleri (Domain)
- Bağış organizasyonları
- Fiziksel varlıkların temsili
- Dijital sertifikalar
Gelecekte ise henüz kullanılmayan birçok alanda faaliyet gerçekleştirebilirler.
NFT’lerin Bazı Avantajları
NFT’ler sahip oldukları blok zincir teknolojisi sayesinde eşsiz bilgiler barındırmaları, kolayca erişilebilir ve doğrulanabilir olduklarından, fiziksel ürünlerle karşılaştırıldığında bir ürüne dijital olarak sahip olmanın avantajlarını ortaya çıkarmaktadır.
NFT’ler sanatçılara, ürettikleri eserleri dijital olarak görücüye çıkararak sadece bulundukları bölgedeki kitlelere değil, dünyanın her yerine eserlerini ulaştırmalarına olanak sağlamıştır. NFT’ler bu sayede dijital eserlerin üretimini yaygınlaştırmış, aracı kurumlara gerek kalmadan alıcı ve üreticiyi bir araya getirmiştir. Böylelikle sanatçılar eserlerinden daha büyük gelirler elde edebilirler. Ayrıca sanatçılar eserlerine akıllı sözleşmeler ekleyebilir, böylece isterlerse eserlerinin gelecekteki satışlarından da belli bir oranda pay sahibi olabilirler.
Blockchain teknolojisi sayesinde depolanan bilgilere herkesin kolayca erişebilmesi, üretici ve koleksiyoncuları orijinal ürüne sahip olduklarını kanıtlayabilmelerini sağlar. Böylece çalışmaların izinsiz kullanımını önler ve kopya ürünlerin yaratılmasını anlamsız kılar. İsteyen herkes dijital kopyalara ulaşabilir, ancak yalnızca üreticileri veya koleksiyoncuları ürünleri satabilir.
Koleksiyoncular isterlerse sahip oldukları NFT’leri çevrim içi bir şekilde yayınlayabilirler.
Şunu unutmamak gerekir ki bu NFT’ler sadece koleksiyon öğeleri değildirler. Bir çok alanda aktif olarak da kullanılabilirler. Örneğin oyun sektöründe karşımıza oyun içi öğeler olarak çıkan NFT’ler kullanıcılara oyun oynayarak para kazanma imkanı sunuyor. Bu sayede NFT’ler sadece değerli birer varlık olmaktan çıkıp aynı zamanda kullanıcıya para kazandıran ticari varlıklar haline geliyor.
NFT Coin Nedir?
Siz kullanıcılar tarafından NFT kripto para ile ilgili sorulan birçok farklı soru bulunmaktadır. Bunların en başında da bilinmesi gereken bir soru yer almaktadır. NFT Coin nedir sorusu gerçekten çok büyük bir önem arz etmektedir. NFT açılımı non-fungible token olarak da bilinmektedir.
Bu NFT kripto para benzeri olmayan bir dijital öğeyi temsil etmektedir. Aynı zamanda blok zinciri adı altında dijital paralar arasında yer almaktadır ve son zamanlarda birçok insan tarafından kullanılmaktadır. NFT tercihe göre pek çok çalışma çeşidinde benzer dijital dosyaları temsil edebileceği için birçok kişi severek kullanmaktadır. NFT genel olarak hisse ispatı gibi şeylerden daha çok emek üreten blok zinciri ile çalışmaktadır.
Kişiler tarafından en çok merak edilen şeylerden birisi de NFT Coin nasıl çalışır sorusu olmaktadır. Bu soru çok fazla merak edilen sorulardan birisidir. Eğer sizin de bu konularda merak ettiğiniz hususlar var ise bunları kolay bir şekilde okuyarak öğrenebilirsiniz. NFT coinin blok zincirine ait olan dijital bir defterdir. Genelde kullanılan kripto paralarının aksine NFT kullanımı oldukça kriptografik bir belirteç olmaktadır.
Dahası bu NFT coinler karşılıklı olarak değiştirilememektedir. Açık arttırma pazarlarına eklenen eserler ve dosyaların sunulması ile NFT coinler ortaya çıkmaktadır. NFT dijital deftere kaydedilen kripto paraların kopyalarını oluşturur. Eğer bir sanatçı olarak bir NFT coini satarsanız satmış olsanız bile telif haklarını elinizde tutabilirsiniz ya da çalışmanın daha fazla NFTsini oluşturabilir.
NFT’lerin Geleceği
Her ne kadar NFT’lerin geleceği belirsiz olsa da görüşlerin büyük bir çoğunluğu NFT’lerin gelecekte çok daha büyük bir pay sahibi olacağı yönünde. Sahip olduğu takip edilebilirlik ve doğrulanabilirlik özellikleri NFT’leri geleceğin ta kendisi olma potansiyeline sahip kılıyor. Bütün işlemlerin blockchain üzerine kaydedilmesi ve bu sisteme dışarıdan müdahale edilememesi NFT’lere bir çok alanda kullanım imkanı sunuyor.
Devletlerin gerçekleştireceği regülasyonlara bağlı olarak ileride mülkiyetlerimiz, kimlik, ehliyet gibi resmi evrakların birer NFT olacağı ve bunlarla gerçekleştirilecek işlemlerin blockchain teknolojisi sayesinde olacağı öngörülüyor. Mülkiyetlerin NFT haline getirilmesi ticarette herhangi bir üçüncü taraf gereksiniminin de önüne geçiyor. Kimi şirketlerde NFT’leri sahip oldukları değerden dolayı birer teminat olarak görüyor.Yani yakın gelecekte NFT’lerinizi kullanarak kredi çekebilmeniz pek de imkansız gözükmüyor.
Hızla gelişmekte olan Metaverse ve VR teknolojisi dijital oyunlar için devrim niteliğinde. Gelişen sektör sadece üreticilere değil kullanıcılara da yeni imkanlar sunuyor. Artık oyuncuların para kazanması için çok daha fazla imkan mevcut. Üçüncü tarafların aradan çekilmesi sayesinde oyuncular sahip oldukları NFT’leri herhangi bir kısıtlama olmadan başkalarına devredebilir veya satabilir. Oyuncular ellerinde bulundurdukları NFT’leri sadece satarak değil P2E(Play to Earn)oyunlarda kullanarak da kazanç sağlayabilirler.
Bütün bu olumlu özelliklerin yanında hala çözülemeyen bazı problemler de yok değil. Bilindiği üzere Blockchain üretimi için devasa miktarlarda enerji harcanmakta. Harcanılan enerji ciddi miktarda karbon salınımına neden oluyor ve bu da zaten iyi durumda olmayan ozon tabakası ve ekosistem adına büyük bir tehdit. Ethereum ağıysa bu sorunu Eth2 ile %99.95 oranında çözeceğini iddia ediyor. Kimileri ise bunların hiçbirine bakmaksızın NFT’lerin sadece gelip geçici bir trend olduğu fikrinde.
